تحلیل شرق شناسی از: اصالت مشروطیت بر شرعیت در اندیشه سیاسی آیت الله محمدحسین نائینی

شرق شناسی رهیافتی است که طی چند دهه اخیر، در تحلیل پدیده‌های سیاسی کشورهای اسلامی به کار رفته است اما توانایی شرق شناسی در تحلیل اندیشه سیاسی اندیشمندان جهان اسلام چون آیت الله نائینی روشن نیست! به رغم اهمیت چنین موضوعی، پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است! بنابراین،با این پرسش مواجه ایم که: آیا می‌توان اندیشه سیاسی آیت الله نائینی را در چارچوب رهیافت شرق شناسی تحلیل کرد؟ گمان بر آن است که: نائینی، به زیرکی از قاعده «اکل میته به قدر اضطرار» و نظریه «حدّ مقدور» بهره می‌گیرد اما در عوض، نوعی حکومت دموکراتیک غربی را در عصر غیبت پیشنهاد می‏کند. این مقاله در پی آن است تا نشان دهد: نائینی به عنوان مجتهد شیعی، دغدغه «احیای هویت دینی»داشت و البته، این کار را در پرتو تفسیرهای دینی از مفاهیم دموکراسی از جمله: آزادی صورت داده  است. شرق شناسی به مثابه روش، به عنوان تأثیرعین که همان واقعیت‌های غرب مدار است بر ذهن که همان سنت‌های شرقی است در آرای نائینی مشهود است لذا از آن می‌توان در  تحلیل اصالت مشروطیت بر شرعیت در اندیشه سیاسی نائینی مدد گرفت.ارجحیت مدرنیسم بر سنت البته با تأکید بر سنت و تکیه بر مدرنیته دال مرکزی اندیشه سیاسی آیت الله نائینی است.